کد مطلب:22675 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:30

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

من گاهي احساس مي كنم از تمام مسائل عقيدتي و اخلاقي آگاهم اما در عمل به آنها عاجز هستم علت چيست؟

اطلاع و آگاهي از احكام دين و اخلاقي اولين قدم در انجام و عمل بدان ها است، يعني اگر علمي در كار نباشد عمل نيز ممكن نخواهد بود، چنانكه عملي نيز بدون اطلاع و آگاهي انجام شود ارزش نخواهد داشت، پس در اولين قدم علم و آگاهي از احكام شريعت و مسائل اخلاقي لازم و ضروري است ولي صرف داشتن علم و آگاهي در رستگاري و فلاح كافي نيست، بعبارتي اين شرط، شرط لازم است و نه شرط كافي و شرط كافي همان ملتزم بودن بدان و به مرحله عمل و تحقق خارجي رساندن آن است، حال علت چيست كه با اينكه مي دانيم فلان چيز حرام است. بدان دست مي يازيم و يا فلان امر واجب است از انجام آن سرباز مي زنيم، اينجا دو حالت مي توان تصور كرد: اگر پس از علم و آگاهي از حرام بودن امري و يا از واجب بودن چيزي، آن حرام را مرتكب شد و يا آن واجب را انجام نداد و پس از آن دچار پشيماني و ندامت نگشت، اين علامت بي اعقتادي و عدم التزام بدين است، ولي اگر حالت ندامت دست داده و با خود عهد و پيمان بست كه آن عمل حرام را مرتكب نشده و يا امر واجب را بجا مي آورد، اين شخص مشكل ضعف ايمان دارد كه بايد به تقويت آن پرداخته و اين نقيصه را جبران نمايد، لازم به توضيح است كه احكام اسلام يا اعتقادي است مانند توحيد، نبوت، امامت و معاد كه عمل انجام دادني در آن نيست، صرف اعتقاد و يقين است و يا احكام شرعي است همانند واجبات، محرمات، مكروهات و مستحبات كه در اينجا صرف علم و اعتقاد كافي نيست و تنها آنچه از ما خواسته شده عمل است و عمل و يا مسائل اخلاقي و روحي است مثل آراسته شدن به فضايل انساني و الهي (تحليه) و پيراسته شدن از صفات ناپسند و غير اخلاقي (تخليه) كه در اين مقوله نيز تنها وظيفه ما عمل به دستورات است، در قسم دوم (احكام و فروعات شرعي) كه متأسفانه قشر وسيعي از مردم نيز بدين مشكل دچارند، با وجود علم به وجوب نماز، روزه، خمس، امر به معروف، نهي از منكر و حج، از روي سهل انگاري و سستي از انجام آنها كه در ظاهر با مشقت و سختي همراه است خودداري مي كنند هر چند خود را مسلمان مي دانند، اين مشكل تنها با تقويت بنيه اعتقادي و كلامي (همان قسم اول) قابل حل است، يعني شخص بايد با مطالعه، تفكر و موعظه ديدگاه خود را نسبت به خدا، معاد، عذاب آخرت و نبوت تصحيح كرده و در خود احساس تكليف نسبت به احكام الهي را ايجاد كند، در قسم سوم (صفات اخلاقي و روحي) انجام خصوصيات اخلاقي ستوده و ترك صفات ناپسند تنها براي رسيدن افراد به كمال انساني و تخلق آنها به اخلاق الهي توصيه شده است، يعني كسي را بخاطر نداشتن سخاوت، كرم، شجاعت، مروت، رقت قلب و حسن خلق و زهد به جهنم نمي برند بلكه انجام اين امور جزء كرامتهاي انساني و كمالات نفساني بشمار مي رود، كسي كه عصبانيت خود را با كظم غيظ نگهدارد، انساني برتر شمرده مي شود و طبعاً در نزد خداوند محبوب واقع شده و درجات و مراتبش نيز در بهشت بسيار بالا خواهد بود، اين در صورتي است كه انجام صفات ناپسند اخلاقي گناه و حرام جانبي نداشته باشد و گرنه بجهت ارتكاب آن حرام و گناه مجازاتي در پي خواهد داشت، مثلاً كسي كه در اثر نداشتن حسن خلق در معاشرت مردم باعث آزار و اذيت مؤمني شود از اين جهت مورد مؤاخذه و عذاب خواهد شد، بهرحال انجام يا ترك اين قسم سوم (مسائل اخلاقي) جزو واجبات شرعي اسلام نيست ولي براي كمال مدارج مؤمن، و تخلق او به اخلاق خداوند و رسول گراميش و درك ثواب بيشمار و بدست آوردن جايگاه بهتر در بهشت بسيار لازم و ضروري است، در عين حالي كه آثار و ثمراتش در زندگي دنيوي نيز آشكار و واضح است. علاوه بر آن چه گفته شد مي توانيد چند راهكار را عملي كنيد: 1. زمينه خطا را فراهم نكنيد. 2. مراقبه و محاسبه نسبت به همان خطايي كه مورد ابتلا شماست 3. تقويت اعصاب با ورزش مخصوصاً اگر خطاي شما عصبانيت است 4. تلقين هر روز بدي هاي خطا و خوبي هاي آن. 5. مطالعه كتب اخلاقي 6. معاشرت با دوستان خوب كه شما را از خطا بپرهيزانند 7. انس گرفتن بيشتر با نماز و پاره اي از مستحبات كه براي شما نشاطآور است.